Zelfregulerend leren kun je leren!

Enkele jaren geleden werd mij gevraagd of ik het keuzedeel ‘Voorbereiding hbo’ wilde geven. Om mij hier enigszins op voor te bereiden, verdiepte ik mij in de factoren die de overstap van het mbo naar het hbo succesvol maken. Uit verschillende studies kwam naar voren dat studievaardigheden als plannen en zelfstandig werken belangrijk zijn. In mijn zoektocht naar hoe ik mijn studenten deze vaardigheden kon aanleren, kwam ik uit bij zelfregulerend leren. Er ging een wereld voor mij open.

Zelfregulerend leren kun je leren!

dinsdag, 25 januari, 2022

Enkele jaren geleden werd mij gevraagd of ik het keuzedeel ‘Voorbereiding hbo’ wilde geven. Om mij hier enigszins op voor te bereiden, verdiepte ik mij in de factoren die de overstap van het mbo naar het hbo succesvol maken. Uit verschillende studies kwam naar voren dat studievaardigheden als plannen en zelfstandig werken belangrijk zijn. In mijn zoektocht naar hoe ik mijn studenten deze vaardigheden kon aanleren, kwam ik uit bij zelfregulerend leren. Er ging een wereld voor mij open.

– Pleidooi door Mieke Beugelsdijk, adviseur Onderwijs en Kwaliteit

In diezelfde periode was ik ook begonnen met de master Leren en Innoveren. Tijdens deze studie startte ik een onderzoek naar zelfregulerend leren. Ik kwam erachter dat dit meer is dan het door de student zelf kiezen van welke leertaken hij uitvoert of welke lessen hij volgt. Een goede ‘zelfregulerend leerder’ zet de juiste leerstrategieën in, beschikt over goede metacognitieve vaardigheden als plannen en organiseren en is gemotiveerd om zijn doel te bereiken.

Zulke studenten willen we allemaal wel! Maar iedereen weet dat niet alle studenten zo zijn. Het goede nieuws is echter: zelfregulerend leren kun je leren. Sterker nog, je móét het leren. Zelfregulerend leren gaat niet vanzelf, maar is juist iets dat aangeleerd wordt. Daarbij spelen wij als docent een belangrijke rol. Wij kunnen studenten helpen bij het aanleren van de vaardigheden die nodig zijn om een goede ‘zelfregulerend leerder’ te worden. Onder andere door studenten goede feedback te geven. Goede feedback gaat niet alleen over het eindresultaat – bijvoorbeeld een examen – maar vooral ook over het (leer)proces daarnaartoe.
Wat daarnaast ook helpt, is structuur bieden in de lessen en opdrachten en hardop voordoen hoe studenten een taak aan kunnen pakken. 

Mieke Beugelsdijk

En we kunnen de student motiveren. Volgens de selfdetermination theory van Deci en Ryan1 zijn er drie factoren die van invloed zijn op de motivatie van mensen:
autonomie (iets zelf kunnen beslissen), competentie (het gevoel hebben dat je het kunt) en verbondenheid (ergens bij horen). In mijn onderzoek naar zelfregulerend leren heb ik interviews afgenomen bij studenten. Wat mij opviel is dat ze iedere keer terugkwamen op de relatie die ze hebben met de docent. De goede docenten, van wie ze het meest leerden, bij wie ze het liefst waren en voor wie ze het hardst werkten, waren de docenten met wie ze zich verbonden voelden. En zelfs als zo’n docent ze op hun kop gaf, zagen ze dat als teken van betrokkenheid.

Nadenken over zelfregulerend leren en hoe we dit kunnen inbouwen in onze lessen is belangrijker dan ooit. Niet alleen voor studenten die de overstap van mbo naar hbo willen maken, maar voor alle studenten. De student die heeft geleerd om zijn leerproces zelf te reguleren, kan deze vaardigheden inzetten tijdens zijn verdere leven. Docenten kunnen daarin op veel gebieden een belangrijke rol spelen. Het allerbelangrijkst is dat een student zich gehoord voelt, persoonlijke aandacht krijgt en soms flink achter zijn vodden gezeten wordt. Want tja, dat is ook wat studenten van ons vragen.

1 Deci, E., & Ryan, R. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 227-268.

Meer lezen?

Lees verder hoe onze compacte methodes het leerproces van mbo-studenten ondersteunen of abonneer je nu gratis en ontvang het Uitgeverij Deviant Magazine thuis.